به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی برنج‌نیوز، طبق اعلام رسمی اتحادیه شالی‌کوبی‌داران استان مازندران، کارمزد تبدیل هر تن شالی با رطوبت حدود ۳۰ درصد در شالیکوبیهای ۵۵۸ هزار تومان و در شالیکوبیهای مدرن نیز ۶۰۰ هزار تومان تعیین شده است. دستمزد سال گذشته برای شالیکوبیهای سنتی ۳۲۱ هزار تومان و مدرن ۳۴۵ هزار تومان بود.
صدور فاکتور پرداخت ۲ برابری کارمزد شالیکوبی در حالی سبب شوکه شدن شالیکاران مازندران شده است که کشاورزان امسال هزینه سنگینی را به خاطر افزایش بی‌رویه قیمت انواع نهاده‌های کشاورزی از جمله کود، سم، قطعات یدکی ماشین آلات، پلاستیک و همچنین دستمزد کارگران متقبل شدند.
در حالی که برنج نو مازندران پس از گذشت ۱۰ روز از رونمایی، هم چنان بدون قیمت‌گذاری و خرید و فروش انبار می‌شود و به نوعی بازار برنج استان در حالت انتظار قرار گرفته است.
شماری از شالیکاران مازندران ضمن گلایه از افزایش صد درصدی کارمزد شالیکوبیها به خبرنگار ایرنا گفتند: با توجه به ریز هزینه‌های کشت برنج از خزانه‌گیری گرفته تا پرداخت کرایه تراکتور، دستمزد نشاکاران، پلاستیک، مصرف انواع کود و سم، قیمت هر گونی خالی برای شالی امسال به ۲هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است و کشاورز باید برای هر هکتار شالی طارم محلی ۹۰ کیسه به ارزش حدود ۲۳۰ هزار تومان تهیه کند.
امیرحسین دلاوری یکی از شالیکاران افزود : با محاسبه دقیق به جرات می‌توان گفت که اگر کشاورز برنج طارم محلی امسال را تا ۲۷ هزار تومان در هر کیلو گرم بفروشد، حدود ۵۰ درصد آن تنها هزینه‌های جاری بدون در نظر گرفتن ارزش زمین و وقت و کار و زندگی خود کشاورزی است که این میزان حتی به اجاره زمین کشاورز هم نمی‌رسد؛ به طور یقین با توجه به افزایش چندین برابری قیمت زمین‌های کشاورزی حفظ این اراضی از سوی کشاورز که مشتریان زیادی نیز پای های آنان خوابیده است ، دشوار و قابل تردید است.
برداشت مکانیزه و افزایش کارمزد شالیکوبی
گلایه کشاورزان از افزایش کارمزدها در حالی است که چند تن از شالی‌کوبی‌داران مازندران نیز دلیل بالا رفتن کارمزدها را ناشی از افزایش بی‌رویه قیمت قطعات و دستمزد کارگری در شالیکوبیها عنوان می‌کنند: به دلیل برداشت مکانیزه و رطوبت بالا، شالی باید تا ۲ برابر بیشتر از زمان عادی در فر خشک‌کن‌ها باشد و این هزینه‌های بخش‌های مختلف انرژی آب، برق، گاز و همچنین کارگر و فرسودگی قطعات را افزایش می‌دهد.
در برداشت مکانیزه شالی، دانه در حالی از خوشه طلایی جدا می‌شود که هنوز ریشه شالی در گل قرار دارد و ساقه دارای رطوبت بالاست. با توجه به این که در این روش درو و خرمن‌کوبی در یک مرحله صورت می‌گیرد، رطوبت باقی مانده در ساقه زنده هم چنان در خوشه و شلتوک جریان دارد و به همین دلیل محصول باید در کمتر از ۲۴ساعت از گونی خارج و به مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت در دمای ۳۰ تا ۴۰ درجه خشک و تبدیل به برنج شود.
از آن جایی که در روش مکانیزه، شالی برداشت‌شده حاوی ۲۵ تا ۳۰ درصد رطوبت است، کشاورزان مجبورند برای جلوگیری از پوسیدن و فساد محصول آن را بلافاصله به شالیکوبی بسپارند تا بعد از خشک شدن در دستگاه خشک‌کن به برنج تبدیل شود.
مدیر واحد شالیکوبی مدرن در بخش لاله‌آباد بابل گفت: قطعات یدکی شالیکوبیها بدون حساب و کتاب و نظارت تا سه برابر افزایش یافته است و کسی هم جوابگو نیست.
پورموسوی با بیان این که هر شالیکوبی با چهار تا پنج کارگر نیرومند با دستمزد بالا قرارداد ۲ماهه منعقد می‌‌کند، گفت: دستمزد امسال هر کارگر برای انجام کار ۲ ماهه حدود ۳۲میلیون تومان شده است.
حمید ناظری، یکی دیگر از صاحبان شالیکوبی در شهرستان آمل با بیان این که شالیکوبیها در مدت یک سال نهایت سه تا چهار ماه کار می‌کنند، ادامه داد: اکنون حداقل سرمایه‌گذاری در شالیکوبیهای مدرن تا ۱۲میلیارد تومان است و این مبلغ سرمایه‌گذاری به همراه هزینه‌های سنگین پرداخت دستمزد کارگر، خرید قطعات، پرداخت هزینه آب، برق و گاز است.
او درباره محاسبه کارمزد تبدیل شالی به برنج سفید گفت: اگر چه مشکلاتی در بررسی شاخص‌ها وجود دارد، اما مبنای اصلی تعیین کارمزد وزن شالی و درصد رطوبت است.
این عضو اتحادیه شالی‌کوبی‌داران مازندران ادامه داد: از آن جایی که کشاورز شالی را بدون وزن تحویل می دهد، صاحبان شالیکوبی میانگین وزن هر گونی را مبنا قرار می‌دهند که البته این شاخص نیز در اندازه ثابت یک گونی که آیا شالی ایستاد بوده باشد، یا ورس شده و در چه زمانی از روز و روزهای آفتابی و یا ابری برداشت شده باشد، متفاوت است.
بازار بلاتکلیف برنج
در حالی که حدود ۱۰ روز از آغاز برداشت شالی در مازندران سپری شده است و برنج نوبرانه در کیسه‌ها بسته‌بندی می‌شود، ولی هیچ گونه خرید و فروشی در شالیکوبیها انجام نمی‌شود و همه طرف‌ها از کشاورز گرفته تا دست‌اندرکاران شالیکوبیها و بازار عمده‌فروشی منتظر کشف قیمت هستند.
اظهارات صاحبان چند شالیکوبی در شهرستان های بابل و آمل نشان می‌دهد که بازار خرید و فروشی برنج نو کاملا راکد است و هیچ‌کس حاضر به اعلام قیمت نیست و ظاهرا همه منتظر اتفاق خاصی برای اعلام قیمت برنج نوبرانه هستند.